Onderzoekers hebben lang opgetekend wat er mis gaat in de hersenen van oudere mensen met dementie. Maar Northwestern Medicine-onderzoeker Emily Rogalski vroeg zich af wat er goed gaat in de hersenen van ouderen die nog steeds geweldige herinneringen hebben. En bestaan die mensen - noem ze cognitieve SuperAgers - eigenlijk wel?
Rogalski's nieuwe studie heeft voor het eerst een elitegroep van ouderen van 80 jaar en ouder geïdentificeerd wiens geheugen net zo scherp is als mensen van 20 tot 30 jaar jonger dan zij. En op 3D-MRI-scans lijken de hersenen van de SuperAger-deelnemers zo jong - en één hersengebied was zelfs groter - dan de hersenen van de deelnemers van middelbare leeftijd.
Ze stond versteld van de vitaliteit van de SuperAgers' cortex - de buitenste laag van de hersenen die belangrijk is voor geheugen, aandacht en andere denkvaardigheden. Die van hen was veel dikker dan de cortex van de normale groep van 80-plussers (die significant dunner werden) en leek sterk op de cortexgrootte van deelnemers van 50 tot 65 jaar, beschouwd als de groep van middelbare leeftijd van het onderzoek.
"Deze bevindingen zijn opmerkelijk gezien het feit dat grijze massa of verlies van hersencellen een veel voorkomend onderdeel is van normale veroudering", zegt Rogalski, de hoofdonderzoeker van de studie en een assistent-onderzoeksprofessor aan de Cognitive Neurology and Alzheimer's Disease. Centrum aan de Northwestern University Feinberg School of Medicine.
Rogalski is senior auteur van het artikel, dat is gepubliceerd in het Journal of the International Neuropsychology Society.
Door oudere mensen te identificeren die op unieke wijze beschermd lijken te zijn tegen de achteruitgang van het geheugen en de atrofie van hersencellen die gepaard gaan met veroudering, hoopt Rogalski de geheimen van hun jeugdige hersenen te ontrafelen. Die ontdekkingen kunnen worden toegepast om anderen te beschermen tegen geheugenverlies of zelfs de ziekte van Alzheimer.
"Door naar een echt gezond ouder brein te kijken, kunnen we afleiden hoe SuperAgers hun goede geheugen kunnen behouden", zei Rogalski. "Veel wetenschappers bestuderen wat er mis is met de hersenen, maar misschien kunnen we uiteindelijk Alzheimerpatiënten helpen door uit te zoeken wat er goed gaat in de hersenen van SuperAgers. Wat we van deze gezonde hersenen leren, kan onze strategieën voor het verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen en voor de bestrijding van de ziekte van Alzheimer."
Door de dikte van de cortex te meten - de buitenste laag van de hersenen waar neuronen (hersencellen) zich bevinden - heeft Rogalski een idee hoeveel hersencellen er nog over zijn.
"We kunnen ze niet echt tellen, maar de dikte van de buitenste cortex van de hersenen geeft een indirecte maatstaf voor de gezondheid van de hersenen," zei ze. "Een dikkere cortex, suggereert een groter aantal neuronen."
In een ander gebied diep in de hersenen was het anterieure cingulaat van SuperAger-deelnemers eigenlijk dikker dan bij de 50- tot 65-jarigen.
"Dit is behoorlijk ongelooflijk", zei Rogalski. "Deze regio is belangrijk voor aandacht. Aandacht ondersteunt het geheugen. Misschien hebben de SuperAgers heel veel aandacht en dat ondersteunt hun uitzonderlijke herinneringen."
Slechts 10 procent van de mensen die "dachten dat ze uitstekende herinneringen hadden" voldeed aan de criteria voor het onderzoek. Om te worden gedefinieerd als een SuperAger, moesten de deelnemers op geheugenonderzoeken op of boven de norm van de 50- tot 65-jarigen scoren.
"Dit is een speciale groep mensen", zei Rogalski. Ze groeien niet aan bomen."
Voor het onderzoek bekeek Rogalski de MRI-scans van de hersenen van 12 Superager-deelnemers in Chicago en screende hun geheugen en andere cognitieve vaardigheden. De studie omvatte 10 normaal ouder wordende oudere deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 83,1 en 14 deelnemers van middelbare leeftijd met een gemiddelde leeftijd van 57,9. Er waren geen significante verschillen in opleiding tussen de groepen.
De meeste SuperAger-deelnemers zijn van plan hun hersenen aan het onderzoek te doneren. "Door hun hersenen te bestuderen, kunnen we de attributen van de levende persoon koppelen aan de onderliggende cellulaire kenmerken," zei Rogalski.
